16-р зуунд Италийн Пиза хотноо төрсөн Галилэй энэ тайлбарт эргэлзэх болжээ. Од эрхэсийг дурангаар ажиглахад дэлхий өөрөө хөдөлж байгааг тэрээр ажиглажээ. Галилэй Пизагийн Их сургуульд сурч, дараа нь тэндээ ажиллах болжээ. Галилэй математик, физик, одон оронг судалж олон янзын ажиглалт, туршилт хийдэг байжээ. Жишээ нь хүнд ба хөнгөн зүйлийг зэрэг унагаахад аль нь түрүүлж газар унах вэ гэдгийг туршдаг байв. Бид хүнд юм нь түрүүлж унах болов уу гэж бодож болох юм. Галилэй Пизагийн өндөр цамхагаас өөр өөр жинтэй төмөр бөмбөлгүүдийг доош нь унагааж үздэг байв. Бас налуу газраас бөмбөлгүүдийг өнхрүүлж хурдыг нь шалгадаг байв. Түүний үр дүнд юмсын унах хурд нь хүнд хөнгөнөөс нь хамаарахгүй гэж тогтоожээ.
Галилэй сүмийн таазнаас дүүжилсэн асар том лаан дэн хөдлөхийг хараад дүүжингийн савлах хугацаа нь дүүжингийн уртаасаа хамаарч ижил байдгийг ажиглажээ. Өөрөө хэлбэл дүүжингийн гинж урт байвал нэг талаас нөгөө тал хүртэл савлах хугацаа их байдаг. Тэрээр үүнийгээ маш олон удаа туршилт хийж баталжээ. Түүний энэ нээлт дүүжин цаг хийх үндэс болсон. Галилэй өөрөө хожим дүүжин цаг хийж байжээ. Галилэй мөн дүүжингийн хөдөлгөөнөөр судасны лугшилт хэмжигч бүтээж байв.
Галилэй 77 настайдаа Флоренц хотод нас баржээ. Түүний үзэл санаа одоо ч гэсэн амьд хэвээрээ. Галилэйг "Орчин үеийн шинжлэх ухааны эцэг" гэдэг.
------------------------------------------------------------------------
小林成彦「考える力を育てるお話366」 東京2012
Адам Харт-Дэвис "Шинжлэх ухаан: Ертөнцийг харах хөтөч" Нэпко 2013 ном
No comments:
Post a Comment